Na koniec 2023 roku moc zainstalowana źródeł odnawialnych w Polsce może sięgnąć nawet 28 GW. W ciągu ostatnich miesięcy w życie weszły zmiany w ustawie o OZE i Prawie Energetycznym, a jednymi z głównych tematów w branży pozostają m.in. rozbudowa sieci i magazynów energii czy rozwój społeczności energetycznych. Rok minął też pod znakiem wydarzeń organizowanych przez zespół energetyka-rozproszona.pl integrujących środowisko skupione wokół ER. Zapraszamy do lektury krótkiego podsumowania kwestii i działań podjętych w tym okresie.

2023 rok na energetyka-rozproszona.pl

Mijający rok rozpoczęliśmy konferencją podsumowującą cykl Wizje Nowej Energetyki, w ramach której czołowi przedstawiciele polskiej i europejskiej energetyki przedstawili swoje diagnozy i recepty dotyczące kryzysu energetycznego. Cykl zakończył się publikacją konkludującą wszystkie wystąpienia.

W czerwcu zainaugurowaliśmy kolejny projekt GOSPOSTRATEG, "Obserwatorium Transformacji Energetycznej" (OTE). Celem tej inicjatywy jest utworzenie aparatu analitycznego oraz repozytorium wiarygodnych danych, które umożliwią ocenę kosztów i korzyści związanych z wdrażaniem technologii energetycznych.

We wrześniu miejsce miał I Kongres Energetyki Rozproszonej. Serdecznie dziękujemy za aktywny udział w I KER oraz wszystkim osobom i podmiotom, które włączyły się w jego organizację. Koniec roku to również doskonała okazja, aby zaprosić Państwa na kolejną edycję tego wydarzenia, która odbędzie się w dniach 24-26 czerwca 2024 roku w Krakowie.

Tymczasem zachęcamy do zapoznania się z krótkim omówieniem ośmiu wybranych tematów, które poruszaliśmy na łamach energetyka rozproszona.pl w mijającym roku, a które mogą mieć duże znaczenie w rozwoju ER w Polsce i na świecie, również w kontekście przyszłorocznego II Kongresu ER.

1. Magazyny energii potrzebne od zaraz

Magazyny energii, pozwalające na bilansowanie sieci, pozostają jednym z kluczowych kierunków rozwoju Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Ze względu na to program "Mój Prąd 5.0" premiuje prosumentów inwestujących w przydomowe magazyny energii elektrycznej czy ciepła. W Polsce powstają też kolejne przemysłowe magazyny, a łączna moc projektów magazynowych, zarejestrowanych na aukcję rynku mocy, wynosi już 16 GW.

2. Wodór wciąż w fazie rozwojowej

O wodorze jako paliwie przyszłości słyszymy od wielu lat, jednak jak zauważają eksperci, jego potencjał wciąż nie jest wykorzystywany. Tymczasem Polska jest trzecim producentem wodoru w Europie. Kluczowe jest, aby był to wodór zielony (produkowany przy wykorzystaniu OZE), którego definicję zaproponiwała już Komisja Europejska. Pozyskiwanie wodoru w ten sposób może pozwolić na pozbycie się nadwyżek energii pochodzącej z OZE. Wodór może służyć też jako nośnik energii. 

3. Rozwój sieci: budowa linii bezpośrednich i cable pooling

Rozwój energetyki rozproszonej nie jest możliwy bez przemian w infrastrukturze sieci. Ważną decyzją rządu i parlamentu w minionym roku były zmiany w budowie linii bezpośrednich. Wspierają one m.in. rozwój energetyki przemysłowej, opartej na OZE. Ważną zmianą jest także wprowadzenie rozwiązania cable pooling, które umożliwia prosumentom przyłączenie dwóch lub więcej źródeł wytwórczych, magazynów czy elektrolizerów do jegnego przyłącza. Spółka TAURON ogłosiła, że rozpoczęła już pracę nad budową pierwszej farmy PV w tej formule.

4. Rozwój społeczności i klastrów energetycznych

Społeczności energetyczne mogły uzyskać w 2023 roku dofinansowanie do przygotowania koncepcji rozwoju. Odbyły się również granty na dofinansowanie inwestycji w OZE dla spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych i samorządów, które mają w zasobach budynki wielorodzinne. Istotne było również wprowadzenie instytucji prosumenta lokatorskiego. Nowe przepisy umożliwiają tworzenie obywatelskich społeczności energetycznych, działających w obszarach wytwarzania, dystrybucji, sprzedaży energii, a także magazynowania energii.

5. Ciepłownictwo i efektywność energetyczna

Połowa całej energii zużywanej w UE przeznaczona jest na ogrzewanie i chłodzenie. Dlatego efektywne wykorzystanie ciepła odpadowego oraz zwiększanie udziału energii z OZE staje się kierunkiem rozwoju polskiego ciepłownictwa. Dobrze zaprojektowane i odpowiednio uregulowane sieci ciepłownicze mogą wykorzystywać nadwyżki wytwarzanej energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych i ciepła odpadowego z przemysłu, jeszcze bardziej zmniejszając zapotrzebowanie na gaz ziemny oraz stabilizując ceny energii dla konsumentów.

6. Agrofotowoltaika jeszcze niedostępna w Polsce

Choć w Polsce montaż paneli fotowoltaicznych na terenach rolniczych (na których prowadzone są uprawy) nie jest jeszcze możliwy w świetle prawa, w Europie zyskuje na znaczeniu. Aby sektor ten postępował, wymagane są jednak regulacje, które zabezpieczą tereny rolne przed niewłaściwym wykorzystaniem (np. przed zmianami w charakterystyce gruntów). Według analiz, połączenie rolnictwa i fotowoltaiki na zaledwie 1% wykorzystywanych obszarów rolnych w UE mogłoby zapewnić 944 GW energii elektrycznej.

7. Otwarcie na biometan

Końcem października Komisja Europejska zatwierdziła czeski program o wartości 2,4 miliarda euro, mający na celu wsparcie nowych lub modernizowanych zakładów produkcji biometanu. Przykładem rozwoju rynku biometanu jest także Dania, gdzie 40% gazu w sieci to biometan. W Wielkiej Brytanii wiele obiektów wprowadza już biometan do sieci gazowej a o pierwszym udanym zatłoczeniu zielonego gazu do lokalnej sieci w Irlandii Północnej poinformowała ostatnio spółka Grupy Bio Capital. Irlandzki zakład Granville Eco Park, Dungannon produkuje gaz odnawialny od 2014 r. Z kolei w Polsce ostatnia nowelizacja ustawy o OZE wprowadziła definicję biometanu oraz prawo umożliwiające producentom biogazu działalność gospodarczą. Więcej o otwarciu na biometan - tutaj.

8. Cyfryzacja i cyberbezpieczeństwo

W związku z donieniesieniami o coraz częstszych wyciekach danych i zwiększającym się poziomem informatyzacji energetyki, temat bezpieczeństwa i odporności na cyberataki staje się jedną z kluczowych kwestii. Wyzwaniem jest także wykorzystanie coraz nowszych narzędzi cyfrowych pozwalających np. na symulowanie rozwoju sieci czy bilansowania (o nich w swoim wystąpieniu na pierwszym Kongresie ER mówił m.in. dr Karol Wawrzyniak z NCBJ). W grę wchodzą również systemy napędzane sztuczną inteligencją, które pozwalają lepiej bilansować energię i sterować podłączonymi do sieci urządzeniami. 

---

Zachęcamy do zapoznania się z pozostałymi treściami eksperckimi, m.in. artykułami z czasopisma "Energetyka Rozproszona", oraz aktualnościami z Polski i świata opublikowanymi na łamach portalu w 2023 roku. Dziękujemy, że byli Państwo z nami i zapraszamy do czynnego śledzenia naszych działań w następnych miesiącach w ramach Obserwatorium Transformacji Energetycznej, II Kongresu ER oraz innych inicjatyw na rzecz rozwoju energetyki rozproszonej.

Życzymy Państwu mnóstwa pozytywnej, twórczej energii i wszystkiego dobrego w 2024 roku!