Nagranie i zdjęcia z sesji Relacje z pozostałych sesji
I Kongres Energetyki Rozproszonej odbył się w dniach 25–26 września 2023 r. w obiektach Akademii Górniczo Hutniczej im. St. Staszica w Krakowie. Wydarzenie składało się z dwóch części: VI Forum Energetyki Rozproszonej (FER) oraz I Konferencji Naukowej Energetyki Rozproszonej (KNER). Organizatorem Kongresu była Akademia Górniczo-Hutnicza, a współorganizatorami – Izba Gospodarcza Energetyki i Ochrony Środowiska oraz Krajowa Izba Klastrów Energii i OZE. Zgodnie z założeniami uczestnikami wydarzenia byli główni interesariusze transformacji energetycznej: przedstawiciele środowisk gospodarczych i naukowych, administracji centralnej i samorządowej oraz inicjatyw obywatelskich.
Sesję pierwszą, inaugurującą a zarazem wprowadzającą do tematyki wydarzenia, wypełniły wystąpienia gospodarzy, organizatorów i współorganizatorów. Podczas otwarcia Kongresu głos zabrał prof. Jerzy Lis, Rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. W swoim przemówieniu rektor podkreślił unikatowy charakter wydarzenia polegający na łączeniu wszystkich środowisk zaangażowanych w trwającą transformację energetyczną i wytwarzaniu synergii działań, która jest potrzebna, aby osiągnąć zamierzone cele.
Wystąpienie prof. Jerzego Lisa, Rektora AGH w Krakowie, fot. Mateusz Wójtów
W ostatnim czasie transformacja energetyczna, której kluczowym elementem jest energetyka rozproszona, z postulatu dotyczącego bliżej nieokreślonej przyszłości przeistoczyła się w element działania “tu i teraz”. Z satysfakcją stwierdzam, że wydarzenia poświęcone tej tematyce organizowane od kilku lat (…) przyczyniły się też do intensyfikacji tego procesu. Kongres Energetyki Rozproszonej jest przedsięwzięciem, które jeszcze mocniej wspiera to, co w tej kwestii najważniejsze – współpracę. Jeszcze raz powtarzam, współpracę i wspólne działanie wielu środowisk w celu znalezienia najlepszych rozwiązań i wypracowania wspólnych rekomendacji do osiągniecia tego celu, który jest celem ogólnoświatowym, celem wręcz globalnym, wyzwaniem w zakresie zabezpieczenia energetycznego świata – powiedział w swoim wystąpieniu Rektor AGH, prof. Jerzy Lis.
Następnie przybyłych do Krakowa gości przywitali Wicemarszałek Województwa Małopolskiego Józef Gawron oraz I Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa Andrzej Kulig. Przedstawiciel Województwa podkreślał, że wydarzenie jest ważne z punktu widzenia przyjętej Strategii rozwoju Małopolski do 2030 roku:
W tej strategii mamy wpisane cele zrównoważonego rozwoju całej Małopolski, wszystkich wsi i miasteczek, a z tym wiąże się kwestia bezpieczeństwa energetycznego. Mamy też wpisane silne wsparcie dla rozwoju gospodarki w Małopolsce – gospodarki przyszłości, innowacyjnej. Dlatego tematy dotykające kwestii transformacji energetycznej i dekarbonizacji, zielonej energii są istotne. Spodziewam się, że w wyniku Kongresu zostaną wypracowane wnioski końcowe, które będą służyć wykorzystaniu potencjału naukowo-badawczego, jaki ma Małopolska. Potencjał jest w uczelniach i instytutach badawczych, czy w jednostkach badawczych koncernów działających w Małopolsce. Ten wysiłek wspierany przez władze Województwa przyczyni się do naszej wspólnej korzyści.
Przedstawiciel władz miasta Krakowa przypomniał, że Kongres odbywa się w drugim co do wielkości mieście Polski, które ambitnie i aktywnie mierzy się z wieloma wyzwaniami. Jednym z nich jest transformacja energetyczna. Naturalnym obowiązkiem miasta w tej perspektywie jest wsparcie mieszkańców, wskazywanie dróg zmiany i inspirowanie do działań. To mieszkańcy są największą grupą osób, które tracą lub zyskają na zmianie podejścia do energii. Andrzej Kulig przypomniał, że Kraków uczestniczy w misji 100 miast neutralnych klimatycznie, której celem jest dokonanie spokojnej i bezpiecznej transformacji energetycznej.
Nie jesteśmy w stanie tego zrobić w sposób całkowicie samodzielny, a tylko współpracując z innymi miastami, ale także z ogromnym zasobem intelektualnym, którym nasze miasto dysponuje. Nie bez przyczyny jesteśmy właśnie na Kongresie na AGH – jej specjaliści, ale również grono naukowców wokół niej skupionych, są niezwykle pomocni w tym ważnym dziele, jakim jest transformacja energetyczna – powiedział I Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa.
Minister rozwoju i technologii, Waldemar Buda, przemówił do zgromadzonych za pośrednictwem nagrania wideo. Minister przypomniał, że w rozszerzonej formule Kongresu zawarta jest kolejna edycja dobrze rozpoznawalnego wydarzenia, jakim jest Forum Energetyki Rozproszonej. Buda wyliczył główne efekty zakończonego niedawno projektu KlastER, w ramach którego odbywały się dotychczasowe edycje FER. Wspomniał o opracowaniu Strategii Energetyki Rozproszonej, która m.in. przewiduje wdrożenie przepisu ułatwiającego realizację tzw. linii bezpośredniej i udoskonalenie systemów wsparcia OZE.
7 września weszły w życie przepisy dotyczące linii bezpośredniej, która jest bardzo ważnym elementem rozwoju energetyki rozproszonej, gdyż pozwala na korzystanie z nowych instalacji pomimo różnych ograniczeń sieciowych. To istotne w szczególności dla przemysłu energochłonnego, dla którego efektywność energetyczna i rozwój OZE są długoterminowym sposobem na poradzenie sobie z wysokimi cenami energii przy jednoczesnym zachowaniu konkurencyjności.
Do uczestników Kongresu swój list skierował także minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek. Odczytał go Grzegorz Szymoniuk, pełnomocnik ministra ds. kształcenia oraz badań naukowych i prac rozwojowych w zakresie transformacji energetycznej.
Głęboko wierzę, że wspólna refleksja przyniesie nowe rozwiązania i rekomendacje dotyczące wsparcia transformacji energetycznej naszego kraju, a także zwiększy szanse na stworzenie bardziej zrównoważonego i bezpiecznego systemu energetycznego w Polsce – zaznaczył minister.
Słowo wprowadzające do Kongresu wygłosił również Ireneusz Zyska – pełnomocnik rządu ds. OZE, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. Podkreślił on, że Ministerstwo podjęto szereg działań legislacyjnych, które stworzyły dobre fundamenty do dynamicznego rozwoju tego sektora. Jako przykłady wymienił nowelizację ustawy o OZE oraz nowe Prawo energetyczne.
Przez kilka lat z mozołem, krok po kroku, budowaliśmy nowy sektor gospodarki – związany z energetyką odnawialną, ze źródłami OZE, ale również ukierunkowany na generację w systemie rozproszonym i wykorzystanie tej energii dla potrzeb przemysłu i odbiorców indywidualnych – podsumował Ireneusz Zyska.
Jako sukcesy organizacyjne i polityczne Ministerstwa wskazał fakt, że w ciągu 3,5 roku do systemu elektroenergetycznego w Polsce zostało przyłączonych ponad 16,5 gigawata mocy zainstalowanej OZE w różnych technologiach, a liczba prosumentów – w wyniku realizacji programów rządowych – przekroczyła liczbę 1 mln 300 tys. Dodał, że konieczne jest jeszcze wykonanie pracy polegającej na przebudowie systemu elektroenergetycznego (nie tylko sieci najwyższych napięć, ale również średniego i niskiego napięcia – tzw. smart grids w obszarach miejskich). Kolejnym wyzwaniem jest wprowadzenie instrumentów, które będą pozwalały zarządzać wytwarzaniem i wykorzystaniem energii. Służyć temu ma cały system magazynowania energii, ale również inne technologie – magazyny kinetyczne, magazyny na sprężone powietrze czy wreszcie „zielony wodór”. Zyska prognozował, że w najbliższych latach pojawi się duże nasycenie technologii wodorowych, co może być game chengerem nie tylko w transporcie, ale również w energetyce, ciepłownictwie i wielu innych technologiach przemysłowych.
Na koniec wiceminister podziękował za prace w ramach projektu KlastER. Efekty tych działań – jak przyznał – wygenerowały kilka impulsów, które znalazły odzwierciedlenie w polskim prawodawstwie.
W dalszej części sesji otwierającej nastąpiły wystąpienia współorganizatorów Kongresu – przedstawicieli Krajowej Izby Klastrów Energii i OZE oraz Izby Gospodarczej Energetyki i Ochrony Środowiska. Albert Gryszczuk – Prezes KIKEiOZE – podzielił się refleksją na temat tego, że jedna z ważniejszych dla gospodarki i bezpieczeństwa kraju branż, wymaga gruntownego przebudowania.
Liczny udział w tym wydarzeniu reprezentantów wszystkich istotnych składowych polskiej gospodarki i polityki pokazuje, że zrozumiano, że nie wszystko działało tak jak powinno. Że świat się zmienia, zmienia się podejście do istotnego elementu, jakim jest energetyka – i to jest bardzo budujące. A stało się to z jednego względu: to jest w nurcie, trendzie światowych zmian dotyczących całych łańcuchów wartości – to jest niesamowita szansa dla naszego kraju.
Odnosząc się do słów ministra Zyski, który sugerował, że Polska może znaleźć się w dziesiątce najprężniej rozwijających się gospodarek, Gryszczuk podbił stawkę, stwierdzając:
Proszę Państwa, mamy szansę zostać liderem!
W argumentacji zauważył, że wszyscy startują dziś z tego samego poziomu, a Kongres jest okazją do konstruktywnych rozmów, które pozwolą stworzyć konkurencyjną polską gospodarkę.
Józef Węgrecki – Prezes IGEOŚ – zaczął od tego, że reprezentowana przez niego Izba zrzesza ponad 100 firm, zarówno małych, jak i największych w kraju. Energetyka rozproszona dotyczy natomiast ich wszystkich.
To logiczna zmiana paradygmatu dla polskiej gospodarki, jeśli spojrzeć na to, co dzieje się za naszą wschodnia granicą. IGEOŚ od jakiegoś czasu interesuje się nie tylko dużą energetyką jądrową, ale również rozproszonymi układami energetycznymi opartymi o małe reaktory jądrowe, a także innymi technologiami, które pojawiają się na rynku. Potrzeba monitorowania nowinek w tej kwestii jest realizowana właśnie poprzez współpracę z takimi ośrodkami naukowymi jak Akademia Górniczo-Hutnicza.
Finałem sesji była ceremonia wręczenia statuetki Kreator Nowej Energetyki 2022. Laureatem nagrody został prof. Jerzy Buzek. W laudacji rektor AGH, prof. Jerzy Lis, podkreślił znaczący wpływ, jaki nagrodzony wywarł na polską i światową gospodarkę. Wspomniał o jego publikacjach naukowych, które mają znaczenie dla ograniczania zanieczyszczenia środowiska. Zaznaczył rolę, jaką odegrał on jako premier rządu RP w trudnych czasach reformowania gospodarki, w tym górnictwa i energetyki, oraz fakt, że jako Przewodniczący Parlamentu Europejskiego szukał nowych rozwiązań i wspierał prowadzenie innowacyjnych działań w gospodarce, a także był inicjatorem i popularyzatorem Unii Energetycznej, od 2014 r. przewodniczy Europejskiemu Forum Energii, był pomysłodawcą i propagatorem Funduszu Sprawiedliwej Transformacji dla rejonów górniczych, którego Polska została największym beneficjentem, oraz sprawozdawcą pakietu wodorowo-gazowego w Parlamencie Europejskim. W wielu wystąpieniach wskazuje na konieczność współpracy wszystkich sił politycznych w celu stworzenia i realizacji długofalowego programu transformacji energetycznej w Europie i w Polsce.
fot. Mateusz Wójtów
