W trakcie czwartej konferencji wprowadzającej do III Kongresu Energetyki Rozprosoznej, eksperci z różnych sektorów, administracji publicznej, bankowości, funduszy inwestycyjnych i samorządów, rozmawiali o tym, jak skutecznie finansować nowe źródła energii i wspierać lokalną energetykę.
Jurand Drop, wiceminister finansów, jasno zarysował skalę wyzwań: ponad 900 mld zł do 2040 roku w Polsce i aż 2 bln euro do osiągnięcia neutralności klimatycznej w UE do 2050 r. Podkreślił rolę Ministerstwa Finansów w tworzeniu elastycznych i przyjaznych regulacji, deregulacji barier biurokratycznych oraz współpracy międzynarodowej. Wspomniał też o konkretnych instrumentach – jak ulgi termomodernizacyjne czy wsparcie dla spółdzielni i klastrów – które już dziś wspomagają rozwój prosumentów.
Paweł Torbus z McKinsey Polska zaprezentował wnioski z raportu o przyszłości polskiej energetyki. Jego wizja zakłada dominację OZE do końca dekady oraz potrzebę inwestycji rzędu 2 bln zł do 2050 r. Przekonywał, że finansowanie musi opierać się na nowoczesnych mechanizmach – recyklingu kapitału, leasingu długoterminowym – i że sektor prywatny, bankowy i publiczny muszą połączyć siły.
Krzysztof Dresler, wiceprezes zarządu PKO BP, podzielił się osobistą refleksją o wychodzeniu ze strefy komfortu, przenosząc to na grunt instytucjonalny. Przekonywał, że banki muszą nauczyć się mówić językiem energetyki, a sektor OZE językiem finansowym. Przejście z modelu importu energii do jej lokalnego wytwarzania wymaga odwagi i współpracy.
Dyskusja panelowa prowadzona przez Macieja Grabowskiego, Prezesa Centrum Myśli Strategicznej i Bartłomieja Sawickiego, redaktora Rzeczpospolitej pokazała cele i role różnych instytucji – banków, funduszy, przedsiębiorstw – w finansowaniu transformacji energetycznej, zwłaszcza rozwoju energetyki rozproszonej z lokalnym bilansowaniem i magazynowaniem energii.
BGK (reprezentowany na konferencji przez Joannę Smolik, Dyrektor Departamentu Relacji Strategicznych) pełni podwójną rolę tj. zarówno kredytuje projekty (finansowanie dłużne), jak i inwestuje kapitałowo, choć ta druga działalność nie będzie dominująca ze względu na charakter banku. Transformacja energetyczna jest obecnie głównym priorytetem BGK. Bank koncentruje się na finansowaniu projektów zgodnych ze strategiami sektorowymi, szczególnie w obszarze energetyki i infrastruktury. Planowane jest też większe zaangażowanie kapitałowe w fundusze inwestycyjne, by wspierać innowacyjność i konkurencyjność, zwłaszcza w kontekście rozwoju polskich technologii energetycznych.
BOŚ (Adam Ruciński, Przewodniczący Rady Nadzorczej Bank Pekao SA) skupia się na małych, lokalnych projektach biogazowych i zintegrowanych rozwiązaniach, gdzie inwestor jest zarówno producentem, jak i konsumentem. BOŚ jak podkreślał Ruciński ma silne relacje z klientami i specjalistyczny zespół – tzw. "inżynierów-ekologów" – łączących wiedzę technologiczną i finansową. Wspiera klientów, zwłaszcza przy mniejszych projektach, oferując modularne rozwiązania i bezpośredni kontakt doradczy. Działa na pograniczu bankowości i doradztwa technologicznego, wspierając klientów w podejmowaniu świadomych decyzji i zmniejszając ryzyko projektów.
Beata Frankiewicz-Boniecka, Dyrektor Zarządzająca Departamentu Dużych Firm z Banku Pekao SA, zauważa potrzebę wspólnego systemu finansowania mniej bankowalnych projektów, które dziś pozostają bez wsparcia. Podkreśla, że wiele inwestycji, np. w elektrociepłownie zarządzane przez samorządy, nie spełnia standardów bankowalności – brakuje im zdolności kredytowej lub kapitału. Banki konkurują dziś o te same "bezpieczne" projekty, a bardziej ryzykowne inwestycje pozostają bez finansowania.
Apeluje o współpracę między bankami, funduszami, agencjami (jak ARP, PFR) oraz sektorem publicznym, by wspólnie opracować systemowe rozwiązania umożliwiające finansowanie mniej oczywistych, ale potrzebnych projektów. Zwraca też uwagę na konieczność lepszego podziału ryzyka między instytucjami.
NFOŚiGW (Marcin Jamiołkowski) alokuje 70–80% środków na zieloną transformację i mocno wspiera rozwój energetyki prosumenckiej i magazynowania energii. Często finansuje projekty w 100%, często w formie bezzwrotnej dotacji, co wynika z misji funduszu i wytycznych rządu oraz resortu klimatu. Fundusz stara się zwiększać udział kapitału prywatnego i instrumentów zwrotnych, aby lepiej wykorzystywać dostępne środki. Zachęca banki do większego współfinansowania — nawet 50% udziału banku mogłoby uruchomić większy wolumen projektów.
PFR i Montis Capital podkreślają rolę funduszy inwestycyjnych w uzupełnianiu luki finansowej tam, gdzie banki nie mogą ryzykować.
Damian Czarnecki, Dyrektor Inwestycyjny PFR zaznaczał, że projekty na poziomie lokalnym są ograniczone, venture capital wymaga skali międzynarodowej. Problemem nie jest brak pieniędzy, ale brak dużych projektów (np. wymagających min. 100 mln euro).
Łukasz Dziekoński, Prezes Montis Capital podkreślał, że rynek Ventures Capital w Polsce skurczył się – liczba transakcji spadła o 40% w 3 lata. Fundusze VC nadal są potrzebne, szczególnie w transformacji energetycznej. Problemem jest brak inwestorów prywatnych w Polsce (w odróżnieniu od krajów zachodnich). Chwali program Green Hub PFRu, ale apeluje o większe zaangażowanie banków w VC.
Fundusze Regionalne oraz przedstawiciele samorządów, jak Krakowski Holding Komunalny, wskazywali na rosnącą gotowość miast do inwestowania w zieloną infrastrukturę.
Przedstawiciel Regionalnych Funduszy Rozwoju, Prezes Marek Ignor, przybliżył misje i cele stowarzyszenia. Fundusze należą do samorządów województw, zarządzają środkami unijnymi (7 mld zł z perspektywą 20 mld). Ich rola to: stabilizacyjna, ratunkowa, rozwojowa. Wspierają głównie MŚP w regionach, działają elastycznie, ale nie konkurują ze środkami z programów centralnych. Są gotowi do wspierania transformacji, jeśli regiony określą potrzeby.
Prezes Krakowskiego Holdingu Komunalnego, Bogusław Kośmider, zapowiedział, że Kraków planuje park przemysłowo-technologiczny na terenach Nowej Huty. Mały reaktor jądrowy to odległa, ale możliwa perspektywa holdingu. Obecnie Krakowski Holding (5,5 mld zł obrotów) chce inwestować w źródła ciepła inspirują się europejskimi modelami miejskich spółek energetycznych (np. Wien Energie). Spółki komunalne w Polsce będą coraz aktywniej uczestniczyć w rynku energetycznym podkreślał Kosmider.
Tomasz Król (Agencja Rozwoju Przemysłu – ARP przypomniał, że agencja nie tylko udziela pożyczek, ale także aktywnie inwestuje kapitałowo, wspierając bardziej ryzykowne przedsięwzięcia (kapitałowo zaangażowana w ok. 70 spółek). Rosnące koszty mediów wymuszają inwestycje w energooszczędność i transformację. ARP może współfinansować większe projekty, w tym te z wyższym ryzykiem – bardziej elastyczna niż banki. Może być platformą współpracy z bankami i funduszami w dużych inwestycjach.
Panel pokazał, że dziś bankowcy stają się inżynierami, a inżynierowie – finansistami. To właśnie na tej granicy wiedzy i współpracy powstają najskuteczniejsze strategie finansowania zielonej rewolucji.
Konferencja pokazała jedno: bez współpracy i odwagi nie będzie transformacji. A wśród najważniejszych wniosków drugiego panelu podsumowującego spotkania, w którym udział wzięli Olgierd Dziekoński, Członek Rady Programowej KER, Krzysztof Dresler, Wiceprezes Zarządu PKO BP, Michał Gładyś, Prezes ARP TFI, Łukasz Lach, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Paweł Torbus, McKinsey oraz Marzena Piszczek, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie pojawiły się:
1. Potrzeba centralnej mapy drogowej dla transformacji energetycznej – spójnej, instytucjonalnie zakorzenionej i długofalowej.
2. Konieczność większego zaangażowania kapitału prywatnego, funduszy emerytalnych, funduszy VC i samorządów.
3. Skalowanie i profesjonalizacja projektów – konieczne są dobre business case'y i doradztwo.
4. Współpraca między bankami, funduszami i doradcami – również w formie konsorcjów.
5. Odejście od myślenia sektorowego – energetyka to nie tylko technologia, ale też społeczeństwo, prawo i rynek.
6. Rozwój energetyki rozproszonej – lokalne sukcesy są kluczowe dla zbudowania zaufania i skalowalności.
7. Prosty przekaz informacyjny i edukacja – niezbędne dla skutecznego korzystania z dostępnych środków.
________________________________________
Transformacja energetyczna to nie wybór, to nasza wspólna odpowiedzialność. Jeśli chcesz zrozumieć, jak banki, fundusze, samorządy i ministerstwa łączą siły, by budować bezpieczną i zrównoważoną przyszłość – koniecznie wysłuchaj całego nagrania.
