Zachęcamy do obejrzenia nagrania z 6 seminarium, podczas którego Łukasz Pałucki zaprezentował wyniki największego w Polsce badania dotyczącego inwestycji fotowoltaicznych w jednostkach samorządu terytorialnego (JST). OGÓLNOPOLSKIE BADANIE INWESTYCJI FOTOWOLTANICZNYCH W JEDNOSTKACH SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO przeprowadzone przez Eko-Unię, Fundację Zielone Światło i zespół ekspertów, objęło ponad 2793 JST, a odpowiedzi udzieliło aż 86% gmin wiejskich i miejsko-wiejskich oraz 98% powiatów. Seminarium obfitowało w konkretne dane, przykłady oraz propozycje rozwiązań.
Wydatki JST na fotowoltaikę od kwietnia 2022 r. wyniosły ponad 1,5 miliarda złotych brutto, co przekłada się na ponad 300 MW mocy zainstalowanej. Gminy planują dalsze inwestycje, na które przeznaczą kolejne setki milionów złotych.
Gminy wiejskie wydały 724 mln zł i planują kolejne 246 mln zł, gminy miejsko-wiejskie – 393 mln zł (planują 141 mln zł), gminy miejskie – 149 mln zł (plany: 50 mln zł), miasta na prawach powiatu – 180 mln zł (plany: 91 mln zł), a powiaty – 104 mln zł (plany: 54 mln zł).
Problem net-billingu może ograniczyć opłacalność tych inwestycji, dlatego projekt zakłada wsparcie w zakładaniu spółdzielni energetycznych, które umożliwią powrót do korzystniejszych zasad rozliczeń energii (tzw. net meteringu).
Wsparcie w praktyce.
W ramach projektu wybrane zostaną trzy gminy, w których bezpłatnie założone zostaną spółdzielnie energetyczne. Projekt obejmuje również działania edukacyjne.
Co dalej?
Pełne efekty net-billingu JST i mieszkańcy odczują najpewniej dopiero pod koniec 2025 roku, gdy pojawią się pierwsze pełne roczne rozliczenia. Wtedy okaże się, jak istotne jest dziś inwestowanie nie tylko w technologię, ale też w odpowiedni model organizacyjny energetyki lokalnej.
Dane oraz analizy z badania będą dostępne online, w tym na stronach projektu oraz w portalu Zielone Wiadomości. Badanie stanowi ważny krok w kierunku świadomego i opłacalnego zarządzania energią w samorządach, które w wielu przypadkach wciąż nie znają wszystkich konsekwencji zmian w systemie rozliczeń.
__________
Zdaniem uczestników dyskusji, która odbyła się w dalszej części seminarium, prosty model inwestycji w fotowoltaikę się wyczerpał. Konieczne są nowe podejścia: rozwój spółdzielni i społeczności energetycznych, integracja OZE z infrastrukturą komunalną (ciepłownictwo, transport), inwestycje w magazyny energii, pompy ciepła i lokalne sieci dystrybucyjne. Samorządy, choć odgrywają kluczową rolę w transformacji energetycznej, często działają bez wystarczających kompetencji energetycznych. Proponowane rozwiązania to budowa centrów doradztwa oraz możliwość tworzenia lokalnych operatorów sieci.
Uczestnicy debaty zgodzili się, że nieustanne zmiany prawa, szczególnie w zakresie energetyki, destabilizują planowanie i zniechęcają inwestorów. Wskazano, że stabilność przepisów jest niezbędna dla rozwoju spółdzielni energetycznych, które już teraz przynoszą wymierne oszczędności. Jednocześnie pojawiają się postulaty głębszych reform – m.in. dekoncentracji rynku energii i uwolnienia sieci dystrybucyjnych od koncernów.
Wiele gmin już teraz myśli o budowie autonomii energetycznej – nie tylko rozwijają własne OZE, ale planują biogazownie, lokalne sieci oraz integrację z rolnictwem. Jak podkreślono, to właśnie gminy wiejskie i miejsko-wiejskie będą fundamentem polskiej transformacji energetycznej – jeśli zapewni im się wiedzę, narzędzia i stabilne otoczenie prawne.
