Nagranie z wydarzenia 

Podczas 2 seminarium projektu Obserwatorium Transformacji Energetycznej zaprezentowano założenia i wyniki prac nad Polskim Indeksem Transformacji Energetycznej (PETE) – nowym narzędziem analitycznym dostosowanym do realiów krajowych, stanowiącym alternatywę dla międzynarodowego Energy Transition Index (ETI). Oba indeksy służą do monitorowania postępu transformacji energetycznej, jednak PETE skupia się na danych krajowych i uwzględnia lokalne uwarunkowania gospodarcze, społeczne i technologiczne.

Główne wnioski

• ETI to uznany globalnie wskaźnik, oparty na dwóch filarach: efektywności systemu energetycznego (system performance) i gotowości do transformacji (transition readiness). Polska plasuje się na 31. miejscu spośród 120 krajów, z relatywnie dobrym wynikiem w pierwszym obszarze i słabszym w drugim – szczególnie w zakresie innowacyjności i finansowania.
• Nowa metodologia oparta na analizie składowych głównych lepiej oddaje rzeczywiste różnice między krajami i ogranicza subiektywność wskaźników. W tym ujęciu Polska osiągnęła 32. miejsce, z wyższą oceną w zakresie readiness niż performance, co odwraca wcześniejsze wyniki ETI.
• PETE rozwijany jest z myślą o realiach polskich – analizuje zmienne w czasie (od 2015 r.), takie jak relacja cen energii do wynagrodzeń, intensywność energetyczna czy poziom zaufania do instytucji. Największy wpływ na wynik PETE miały: udział OZE w produkcji energii oraz innowacyjność środowiska biznesowego.
• Indeks PETE wskazuje, że najwyższy poziom transformacji osiągnięto w 2021 r., po czym nastąpił spadek, m.in. w wyniku kryzysów zewnętrznych (wojna w Ukrainie, inflacja).

Znaczenie i dalsze działania

Eksperci, m.in. dr Łyczko i dr Lach, podkreślili znaczenie indeksów nie tylko jako narzędzi diagnostycznych, ale także mobilizujących do działania. Wskazano na potrzebę stabilnych, opartych na danych decyzji politycznych, które umożliwią firmom i obywatelom długofalowe planowanie. Zmienność systemów wsparcia i brak solidnych analiz ilościowych osłabiają konkurencyjność gospodarki i rynek pracy.

Trwają prace nad rozwojem PETE, jego dalszym uwiarygodnieniem oraz praktycznym zastosowaniem w procesie evidence-based policy making. Uczestnicy seminarium zostali zachęceni do współpracy – m.in. do przekazywania danych, które mogą wzbogacić indeks i lepiej odwzorować przebieg transformacji energetycznej w Polsce.

Zachęcamy do wysłuchania pełnego nagrania seminarium, które w przystępny sposób łączy analizy danych z konkretnymi wnioskami dla polityki energetycznej Polski – zarówno na dziś, jak i na kolejne lata transformacji.