Nowe regulacje unijne, krajowe wyzwania i lokalne realia – o tym, jak połączyć transformację energetyczną z ochroną środowiska, rozmawiano podczas sesji F3 „ER dla środowiska i klimatu” w ramach Kongresu Energetycznego w ICE Kraków. Dyskusja skupiła się wokół idei Obszarów Przyspieszonego Rozwoju OZE (OPRO) – kluczowego elementu wdrażania dyrektywy RED III, który ma przyspieszyć inwestycje w odnawialne źródła energii i uprościć procedury administracyjne.
Panel moderowała Ewa Adamiec z Akademii Górniczo-Hutniczej, a udział wzięli: Justyna Mazurkiewicz (UMWM),
Ewa Całus (Pełnomocniczka PMK ds. Klimatu), Gabriela Lenartowicz (Posłanka na Sejm RP), Paweł Łapacz (Prezes WFOŚiGW we Wrocławiu), Maciej Nowicki (niezależny ekspert), Piotr Otawski (Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska) oraz Tomasz Pietrusiak (UMWM).
Zgodnie z dyrektywą RED III, do lutego 2026 roku każde państwo członkowskie UE ma obowiązek wyznaczyć obszary, na których inwestycje w OZE będą mogły powstawać szybciej i przy mniejszej liczbie procedur. Kluczowym założeniem jest wcześniejsze przeprowadzenie ocen środowiskowych i identyfikacja terenów o wysokim potencjale energetycznym i niskim ryzyku środowiskowym.
Eksperci podkreślali, że to rozwiązanie może stać się prawdziwym impulsem dla rozwoju OZE w Polsce – szczególnie na terenach poprzemysłowych i zdegradowanych. Jednak jego skuteczność zależeć będzie od jakości planowania przestrzennego, sprawności administracji i współpracy z lokalnymi społecznościami.
Obszary przyspieszonego rozwoju OZE to ogromna szansa, ale wymagają mądrego wdrożenia – z poszanowaniem lokalnych uwarunkowań i dialogu społecznego.
– Gabriela Lenartowicz, Posłanka na Sejm RP
Wielokrotnie podkreślano, że procedury administracyjne są jednym z głównych hamulców rozwoju OZE. Inwestorzy i samorządy borykają się z długotrwałymi postępowaniami, brakiem jasnych wytycznych i ograniczoną wiedzą urzędników na temat nowych regulacji.
Bez dobrze przygotowanych kadr administracyjnych nie przyspieszymy transformacji. Szkolenia muszą ruszyć natychmiast – zarówno na poziomie samorządów, jak i instytucji centralnych.
– Maciej Nowicki
Paneliści wskazali również na duże zróżnicowanie samorządów – zarówno pod względem dostępnych terenów, jak i potencjału inwestycyjnego. Kraków, jako miasto historyczne, ma zupełnie inne ograniczenia niż gminy wiejskie o dużych przestrzeniach otwartych.
Wdrażanie OPRO nie może ograniczać się do samych analiz potencjału energetycznego. Równie ważne jest uwzględnienie infrastruktury technicznej i przesyłowej, bez której nawet najlepiej zaplanowane obszary nie będą funkcjonować efektywnie.
Eksperci zgodzili się, że centralne wyznaczanie OPRO może kolidować z samorządowym prawem do planowania przestrzennego, dlatego konieczne jest stworzenie mechanizmów koordynacji i współpracy między administracją centralną a lokalną.
Nie wystarczy wyznaczyć obszar na mapie – trzeba zapewnić dostęp do sieci, finansowanie i zrozumienie społeczne. Dopiero wtedy OPRO staną się realnym narzędziem transformacji.
– Paweł Łapacz, WFOŚiGW we Wrocławiu
Wnioski z sesji F3 jasno pokazują, że energetyka rozproszona i OPRO to nie tylko narzędzia polityki klimatycznej, ale także instrument rozwoju regionalnego i społecznego. Aby jednak spełniły swoją rolę, potrzebne są kompetencje, koordynacja i konsekwencja w działaniu.
Zobacz nagranie sesji F3: „ER dla środowiska i klimatu”
