Przygotowanie systemu elektroenergetycznego do bezpiecznej pracy przy bezemisyjnym miksie energetycznym – taki jest główny cel nowej strategii Polskich Sieci Elektroenergetycznych. Zgodnie z nią operator systemu przesyłowego będzie strażnikiem bezpieczeństwa energetycznego, architektem rozwoju systemu i rynków energii oraz liderem zrównoważonej transformacji energetycznej w Polsce i Europie.

KSE w drodze do bezpiecznej pracy przy 60% OZE

Strategia obejmuje perspektywę do 2040 r., ale jej główny cel zostanie osiągnięty już pięć lat wcześniej. To niezbędne, by system był przystosowany do dynamicznej elektryfikacji i rosnącego udziału energetyki rozproszonej.

Za dziesięć lat OZE będą produkować ok. 60 proc. energii elektrycznej w Polsce. Musimy przygotować system na to, by zapewnić stabilną pracę sieci bez źródeł konwencjonalnych. One wciąż będą potrzebne, ale przede wszystkim dla utrzymania bilansu mocy i energii w momentach niższej generacji OZE, a nie dostarczania inercji czy zarządzania napięciami – mówi Grzegorz Onichimowski, prezes PSE.

Operator systemu przesyłowego zamierza osiągnąć ten cel m.in. poprzez rozwój rynku usług systemowych, wykorzystywanie kompensatorów synchronicznych – urządzeń zapewniających odpowiednie parametry techniczne systemu – oraz dążenie do kształtowania pracy sieci (ang. grid forming) przez inwertery.

Nasza strategia to wizja bezpiecznych dostaw taniej energii elektrycznej dla Polski. To właśnie ona będzie napędzać gospodarkę przyszłości – mówi Grzegorz Onichimowski.

Do kluczowych celów spółki należą między innymi:

• Skrócenie okresu oczekiwania na przyłączenie zasobów do systemu oraz proaktywny rozwój infrastruktury
• Promowanie rozwiązań optymalnych dla odbiorców energii poprzez aktywne doradzanie administracji
• Lepszą wycenę energii na rynku bilansującym i wzmacnianie zachęt do rzetelnego bilansowania
• Zwiększenie obserwowalności i sterowalności zasobów rozproszonych oraz doskonalenie gromadzenia i przetwarzania danych
• Zwiększenie odporności infrastruktury na zagrożenia fizyczne i pochodzące z cyberprzestrzeni.

Lokalne bilansowanie zamiast wirtualnych uproszczeń

PSE jasno zapowiada rozwój Lokalnych Obszarów Bilansowania i podkreśla, że energetyka lokalna ma być rzeczywiście lokalna – oparta na współpracy źródeł, odbiorców i OSD w obrębie sieci, a nie na wirtualnym bilansowaniu rozproszonych instalacji oddalonych o setki kilometrów.

Jak mówił wiceprezes PSE Konrad Purchała:

To co dzieje się w systemie niższych napięć, ma wpływ na cały KSE. Chcemy pomóc w rozwoju lokalnych obszarów bilansowania (LOB)(…) Bilansowanie potrzeb energetycznych w wyodrębnionych obszarach sieciowych przy współpracy uczestników rynku, odbiorców końcowych oraz OSD może być nie tylko dobrym wsparciem bilansowania handlowego KSE, ale także będzie wspierało zarządzanie pracą sieci dystrybucyjnej. Współpraca lokalnych społeczności z operatorami sieci dystrybucyjnej powinna mieć charakter długofalowy, bo tylko wtedy może pozwolić na optymalizację całości kosztów. Zarówno kosztów energii dostarczonej tym odbiorcom jak i kosztów rozbudowy sieci. 

Rozwijając energetykę lokalną musimy unikać pokusy drogi na skróty. Energetyka lokalna i bilansowanie lokalne to nie jest bilansowanie w cyklu rocznym jak wirtualny magazyn dla prosumentów. Bilansowanie lokalne musi mieć wymiar lokalny, sieciowo lokalny. Tylko takie LOBy pozwolą faktycznie na uzyskanie korzyści z punktu widzenia całości KSE- podkreśla Konrad Purchała
 

Polskie Sieci Elektroenergetyczne zapowiadają także wzmocnienie dialogu z uczestnikami rynku i powołanie Rady Konsultacyjnej Rynku Bilansującego.

Przedstawieciele PSE na konferencji inaugurującej strategię podkreślali, że transformacja energetyczna jest ogromnym wyzwaniem, którego nie da się przeprowadzić w pojedynkę – wymaga ona ścisłej współpracy wytwórców, odbiorców, spółek obrotu, administracji publicznej oraz operatorów systemów dystrybucyjnych.

Zdaniem PSE dalszy rozwój rynku energii nie będzie możliwy bez aktywnego zaangażowania wszystkich interesariuszy. Dlatego już w przyszłym roku operator planuje powołać Radę, której głównym zadaniem będzie doskonalenie mechanizmów rządzących Krajowym Systemem Elektroenergetycznym, w szczególności w obszarze bilansowania. Rada będzie wspierać wdrażanie rozwiązań poprawiających jakość bilansowania handlowego.

PSE zapowiadają, że Rada ma być platformą realnej współpracy – miejscem dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z rynkiem, ale także przestrzenią do uczenia się od jego uczestników. Rada Konsultacyjna Rynku Bilansującego ma stać się jednym z kluczowych narzędzi realizacji strategii operatora i wsparciem w budowie systemu gotowego na wyzwania transformacji energetycznej.

Jeszcze w 2026 r. operator systemu przesyłowego przedstawi „Mapę drogową rynku energii elektrycznej”, w której przedstawi potrzeby w zakresie nowych produktów na rynku. Planowane jest także otwarcie biura operatora w Brukseli, rozpoczęcie współpracy z podmiotami ciepłowniczymi oraz wsparcie administracji przy tworzeniu nowych mechanizmów mocowych i elastyczności. 

Więcej o strategii PSE można przeczytać na stronie strategia.pse.pl.